Janneke Snelders

Matriarch!

De Bron van waaruit wij ontsproten.

Janneke Snelders

Adriana Dimphena Snelders, mijn grootmoeder, geboren op 4 oktober 1904.

Geboren en getogen in het dorp St. Willebrord, als dochter van Wouter Snelders en Antonia van der Smissen, in wat een heel groot gezin had kunnen zijn oorspronkelijk, maar waar heel veel kinderen (8) helaas vroeg zijn gestorven. Uiteindelijk behoorde Janneke ("Jaonekke" op zijn dialect) tot de sterksten. Ze was bij de overlevenden de oudste van uiteindelijk een gezin van zes. Als oudste dochter ontwikkelde ze zich tot een wilskrachtige, sterke, vrouw die leefde en werkte voor haar familie en waarnaar de leden ontsproten uit haar eigen gezin altijd naar terugkeerden. Haar jongere zussen en broer die WEL langer dan een klein aantal maanden of jaren leefden waren Antonia, Johanna Wilhelmina (Jo), Goverdina Antonia (Dien), Antonius (Toon), Catharina (Kotje) en Jacoba Johanna (Naake).

Janneke, Naake, Toon, Kotje, Dien en Jo"

Hun vader was een kleurrijke figuur met een kleurrijk leven. Twee bijzondere kenmerken waren een gigantische snor en een haak op de plaats van zijn linkerhand. Hij had goed te doen en economisch gezien hadden ze soms diverse, eh, creatieve bronnen om van te leven. Het gezin Snelders-Van der Smissen had ook redelijk wat grond, iets dat ook later van belang werd voor die kranige oudste, overlevende, dochter Janneke.

Waarom een haak? Het verhaal gaat dat hij een keer langs het seminarie fietste en daarbij beleefd een pastoor groette. Zijn trapper kwam tegen een paaltje aan en hij kwam toen zo ongelukkig ten val hetgeen zijn linkerhand dusdanig verwondde dat hij daarvoor in plaats die haak kreeg.
Zijn snor gaf hem later de bijnaam 'opa snor' door zijn kleinkinderen. Een snor die hij zelfs een keer tijdelijk verloor naar aanleiding van een weddenschap. Toen hij daarna thuiskwam riepen zijn kinderen: "MA! Er komt een vreemd ventje aan!"

Echtpaar Snelders-Van der Smissen

In 1923, midden in het interbellum, trouwde ze met Wouter Valentijn (geboren 28 december 1901). Hetgeen een feestelijke gebeurtenis moet zijn geweest. Naar verluidt danste de vader van de bruidegom, zijnde Wouter Valentijn (geboren in 1866, kreeg later de bijnaam 'Grover' van zin kleinkinderen) van plezier en later, in 1936, kreeg het echtpaar van haar vader een lap grond alwaar haar echtgenoot een huis bouwde dat nu nog steeds in de familie is. Een heel degelijk huis dat nog heel goed is om in te wonen.

Echtpaar Valentijn-Snelders

Schoonvader Wouter Valentijn

Gezin Valentijn-Snelders

Uiteindelijk kreeg dit paar twee kinderen die de volwassenheid bereikten en dat waren twee broers die hun hele leven lang goede kameraden bleven. De oudste zoon, Wouter Valentijn (1924), een serieuze, knappe man, ging slechts 200 meter verderop wonen nadat hij in het huwelijk trad met Cor van der Veeken en hij en zijn gezin (drie prachtige kinderen, een dochter (Adriënne en twee zoons, Wouter en Toon) waren dan ook regelmatig te vinden op zijn ouderlijk nest (dat degelijke huis). En het omgekeerde was ook regelmatig het geval! Het was bijna alsof het één grote woonkamer was waarvan de helften 200 meter uit elkaar lagen. :-)

Echtpaar Valentijn-Van der Veeken

Kinderen Valentijn-Van der Veeken

Zijn jongere broer, Adrianus Waltherus "Jos", bon vivant, levensgenieter, bleef bij zijn ouders wonen toen hij trouwde. Zijn vrouw, Jo Wijnings, een wilskrachtige, sterke vrouw, trok bij hen in zodat er twee, wilskrachtige, sterke vrouwen onder één dak leefden. Waarbij ik zelf effectief opgroeide met als het ware twee moeders. En dat is een privilege! Voeg daarbij dat oma ook vaak bezoek kreeg van haar overlevende broer en zussen, hetgeen betekende dat ik eigenlijk ook een beetje een hele trits grootouders had, naast de reguliere vier.

Echtpaar Valentijn-Wijnings

Janneke en jongste kleinkind

Ik groeide bij haar op en kreeg diverse verhalen te horen uit haar jeugd. Soms duister en akelig. Soms vrolijk en opbeurend. Sommige van die verhalen zal ik nooit doorvertellen, maar een aantal anekdotes wil ik wel delen.

In de oorlog maakten ze het nodige mee. Iets dat ze relatief goed doorstaan hebben. Op een gegeven moment werd haar oudste zoon, Wouter, gezocht door de Duitsers omdat ze hem wilden meenemen voor de Arbeitseinsatz. Hij wilde dat natuurlijk niet en zijn ouders wilden dat nog minder. Hij, en een maat van hem, moesten onderduiken en daarvoor waren een aantal goede plekken in het degelijke huis beschikbaar. Gelukkig zijn ze nooit gepakt! Voor hemzelf en zijn jongere broertje (mijn vader), waren het spannende tijden. Als in een jongensboek. Mijn vader hielp mee zijn grote broer verborgen te houden en hijzelf werd extra 'kinderlijk' aangekleed opdat de Duitsers hem sowieso te jong zouden vinden om mee te nemen. Ik vermoed dat mede daardoor ook de band tussen de broers extra sterk was. Daarbij kan ook gevoegd worden dat de oudere broer zijn jongere broer ook een keer gered heeft van de verdrinkingsdood! De ouders van de jongens ervoeren de oorlog ook als spannend, maar dan vooral op een angstige manier. Ze wilden hun kinderen niet kwijt natuurlijk!

Er waren ook leuke dingen natuurlijk. Toen ze opgroeiden was er nog geen televisie, maar de jonge familie Valentijn ging wel eens naar de bioscoop om spannende films te zien. En als ze dan terug naar huis gingen hadden ze de grootste lol om de acties die ze gezien hadden te 'herhalen'.
Ook hielden ze van lezen, Tarzan bijvoorbeeld, of andere spannende werken. Vader Valentijn vond dat niet zo leuk en soms, wanneer Janneke en haar zoons opgingen in hun literatuur, sloeg hij wel eens plotseling op tafel waarop de lezers natuurlijk weer ineens in 'zijn' wereld werden getrokken. Met een lichte hartverzakking.
Ik heb die liefde voor verhalen van hen gekregen en ik ontwikkelde zo daar ook mijn eigen smaak in.
Als jonge jongen, die opgevoed werd alsof hij een god was, trok ik op mijn beurt mijn huisgenoten ook in de verhalen die mij beroerden en ik had de indruk dat mijn belevenissen en verhalen ook een beetje de hunne waren, omdat mijn oma en vader daarmee ook herinnerd werden aan hun eigen, oude liefde voor het spannende verhaal. Dit alles vormde mij tot in mijn beenmerg.

Ik noemde mezelf reeds, het jongetje dat in dat huis van Janneke opgroeide. Wouter Valentijn, de jongste, en laatste, van haar kleinkinderen. Ook met de naam Wouter Valentijn. Gewoon een naam die lekker vaak in de familie voorkomt. Verwarring werd voorkomen door toevoegingen aan namen. Janneke's oudste zoon werd 'Wout', zijn oudste zoon werd 'Grote Wouter' en ikzelf, webmaster dezes natuurlijk 'Kleine Wouter'. Toen eenmaal de oudste zoon van de oudste zoon werd geboren, werd die Wouter, 'Woutje' genoemd. In totaal had ze zeven achterkleinkinderen. Naast die jongste Wouter waren er nog een Hein, Caroline, Annelies, Joris, Rob en Lieke geboren bij de kinderen van Adriënne, Wouter en Toon en hun wederhelften, respectievelijk Willem, Mia en Marian.

Daar waar er sprake is van een toename van de familie, is er helaas ook sprake van afname van de familie.
Gelukkig, en dat is een schrale troost uiteindelijk, kwamen de klappen niet allemaal tegelijk.
Oma Janneke moest uiteindelijk haar man (in 1971) en alle zussen en broer en bijna alle schoonfamilie van haar generatie zien gaan, hetgeen natuurlijk al erg en bedroevend is, maar toen moest het ergste klap nog komen.
In 1993, ze was toen wegens een hersenbloeding, met verlamming, al een aantal jaren aan bed gekluisterd, stierf haar eerstgeboren zoon Wouter, net als haar man, op 69 jarige leeftijd. En dat was het ergste verdriet dat ze ooit gekend had.

Uiteindelijk bleef ze bij ons, of eerder gezegd wij bij haar, want wij woonden in haar huis, tot 28 juli 1999. Op die dag was ze volledig op. Het was die dag heel erg warm en ze at zo weinig dat ze heel mager was. In ons bijzijn liet ze het leven.

Ik beschouw het als een eer en een privilege dat ik bij haar ben opgegroeid en 33 jaar met haar heb mogen samenleven.

Janneke Valentijn-Snelders ca. tweede helft jaren 1980

Ouders